'Coco kan het!' en jouw introverte leerlingen

13 januari 2021

'Coco kan het!' en jouw introverte leerlingen

'Coco kan het!' is een absolute must-have en must-read tijdens de nationale voorleesdagen van 20-30 januari 2021. Hopelijk zijn de scholen open om met elkaar in de kring voor te lezen en anders online. Ik geef je nog een extra kijk op het prentenboek, zodat je jouw introverte leerlingen vooruit helpt met nieuwe stappen zetten.

Waar gaat 'Coco kan het!' over?

Coco is een klein, schattig vogeltje. Ze moet leren vliegen, maar dat gaat niet vanzelf. Coco denkt na over haar wensen, maar ook mogelijke gevolgen als het niet lukt. uiteindelijk geeft mama haar een dikke knuffel, een aanmoediging en een schop onder haar kon met een handig advies. Ondertussen schiet Coco door de lucht met grote snelheid richting de grond. Als dat maar goed gaat….fladder…fladder, fladder….ineens lukt het om het advies van haar moeder te passagiers en weet ze hoe vliegen werkt. Ze kan het! Super trots en heerlijk genietend vliegt ze rond. Maar dan…..een hilarisch overmoedig einde, waar onze tieners zelfs om lachen toen ze zelfs meekeken.

Hoe kijken naar anderen naar het boek 'Coco kan het!'?

Vorige week kwam ik het prentenboek 'Coco kan het!' tegen op een video van het Nederlands Gebarencentrum. Ik werd direct verkocht. Zowel door mijn tijd als leraar op Effatha, als door de aanblik op dat vogeltje. De bestelling werd geplaatst.

Tijdens het wachten op de levering ging ik alvast kijken wat anderen over het prentenboek schreven.

Bij een rondje googlen kwam ik de volgende berichten tegen (voor deze blog heb ik nog drie berichten extra nagelezen) over 'Coco kan het!'. Het boek gaat over:

groeimindset, niet durven en iets nieuws proberen (jufbianca.nl)
bang zijn, een wijze moeder, het uitslaan van je vleugeltjes, moed verzamelen en meer kunnen dan denkt je (bol.com)
dapper en hulp van anderen (bol.com)
iemand aanmoedigen die niet durft (kinderboekenjuf.nl)
de verschillen tussen slagen en slagen (nationale voorleesdagen)
wel willen maar niet durven, aandacht voor doorzetting en voor het geven van stimuli (hebban.nl)
angst gevoel en die onderwijs met de hulp van anderen (adviseurs.com)

Het maakte me zeer nieuwsgierig. Zeker als het gaat om begrijpend lezen, introverter gedrag en hoogbegaafdheid. Daarom wilde ik het boek lezen en bekijken vanuit mijn nieuwe leesdidactiek Sterk BEGRIP.

Mijn eerste ontmoeting met het prentenboek

Geweldig, wat een zwaar boek qua gewicht en zo'n zachte buitenlaag op het boek. Eerst lekker even bladeren. Wat een prachtige illustraties! Omdat ik mega hoogtevrees heb, uitgesproken ik zelfs de tinteling in mijn handen bij de illustratie dat het Coco naar beneden keek.

Toen ik het verhaal las, moest ik echt lachen bij het eind. Grappig bedacht. Terecht dat 'Coco kan het!' prentenboek van het jaar 2021 is.

Het prentenboek 'Coco kan het!' gebruiken in de klas

Veel leerkrachten zijn gewend om met leerlingen voorspellen te lezen. Voorspellen over water er gaat komen, is een veel gebruikte strategie 'Wat denk je dat er gaat gebeuren?'. Ook bij kleuters wordt dit toegepast. Dat levert natuurlijke leuke gesprekken op. Maar op termijn is een strategie die leerlingen niet helpt tijdens begrijpend lezen. Het werkt zelfs averechts, omdat leerlingen dan verblind worden door hun eigen ideeën en zo veel te oppervlakkig blijven lezen.

Hoe dan wel?

Laat leerlingen leren luisteren, zelfs wachten met reageren. Niet invullen wat je denkt dat er gaat, maar meegaan in de stroom van het verhaal en vooral goed teruglezen. Lees daarom met veel intonatie voor, zodat leerlingen erin kunnen gaan. Model niet te veel over hoe leerlingen de tekst, maar stel vragen, zodat ze nadenken over de tekst. Wat leerlingen moeten leren is de innerlijke spraak van vragen aan zichzelf, zodat ze gaan naar antwoorden.

Dus begrijp met leerlingen de tekstinhoud. Bij elk verhaal passagiers 3 kernvragen die de tekstverbanden aangeven. Dat gebruik je als basis voor je gesprek.

Wie heeft welk probleem en hoe komt dat?
Wat zijn de wensen, komende en gevoelens?
Hoe wordt het opgelost?

Bij dit verhaal zitten ook getoonden. Daarnaast speelt het zich afspeelt voort om fysiek mee te bewegen in het verhaal. En om het daarna na te spelen (toneel) van een verteltafel erbij te maken.

Het prentenboek uitpluizen

Een tekst uitpluizen, ook met kleuters, past in mijn nieuwe leesdidactiek Sterk BEGRIP. Tekstbegrip ontstaat namelijk door het samen doorgronden van de tekst en vooral niet blijven hangen in de eigene voorspellingen.

Wanneer je als eerste naar te kijken gaat is het personage Coco logisch om als eerste naar te kijken. Waarom durft zij niet? Wat heeft ze gezien? Ze heeft nul komma nul ervaring. En haar bevatten zijn, want ze kunnen nog niet vertrouwen op eigen kunnen.

Wat ervaart Coco zelf als grootste probleem? Niet de eigen angst, maar de vrije val naar beneden! Pas dán roept Coco hard om hulp! Helaas voor haar komt er geen hulp en blijkt het training on the job. Na een vrije val lukt het net op tijd om het advies van moeder op te volgen.

Gek eigenlijk zo het diepe in. In het onderwijs wordt alles heel doelbewust aangeleerd. Eerst uitleg, voordoen, eenvoudige oefeningen, samendoen, hulpmiddelen. Maar in dit verhaal is van doelbewuste training geen sprake. Coco wordt uit het nest geschopt en zo in het diepe gegooid.

‘Coco kan het!’ en de introverte leerlingen

Wanneer ik me verder verdiep in de tekst, kom ik bij de rol van de moeder. Coco moet iets doen, omdat alle andere vogeltjes dat ook doen. Wie heeft besloten dat leren vliegen op die dag moet gebeuren? Hebben de ouders dat onderling afgesproken? En er is geen voorbereiding, geen kleine oefening op de tak, geen dikke mat onder de boom en geen parachute mee of iets dergelijks. Coco wordt ineens voor het blok gezet en die reageert heel terughoudend en introvert.

Wanneer je op de eerste prent goed naar de kleine vogeltjes kijkt, zie je het verschil tussen een extraverte vogeltje die lekker gaat vliegen en een ander bang vogeltje die uit het nest wordt gegooid. Coco ziet helaas niet wat er gebeurt in de verdere vrije val van dit vogeltje. Alleen de angstige ogen en niet werkende vleugeltjes zijn zichtbaar.

Moeder had Coco kunnen wijzen op hóe het andere vogeltje het last-minute wel heeft gered en waarom die moeder dat zo deed. Ook had ze een ervaringsverhaal over haar eigen eerste vlucht kunnen vertellen. Of vragen stellen over hoe Coco het zelf inventief wil oplossen. Ze laat de angst van haar kleintje groter worden. En nu zit haar vogeltje nog in het nest met enorme plankenkoorts en die komt er zelf niet uit.

Veel introverte leerlingen hebben van nature een terughoudendheid. Niets mis mee, het behoeft alleen andere aandacht.

Wat heeft de introverte leerling nodig?

Ieder die zware plankenkoorts kent, weet dat dit een heel naar gevoel is. Het werkt onwijs verlammend. En niets werkt daar tegen, in elk geval geen pep-talk of eigen afwegingen. En ik herken dit bij mijn eigen leerlingen, onze eigen kinderen en ook bij mijzelf: zwaar vermijdend gedrag. Piekeren en focussen op angst maakt dat de angst alleen maar groter wordt.

De ultieme oplossing, ook voor introverte leerlingen: niet ingaan op de angst, maar zicht geven op de mogelijkheden en daadwerkelijk een stap vooruit zetten. Dus een dikke knuffel en vertrouwen blijven geven dat het haalbaar is. Een push over the limit in combinatie met een goed advies. Dit leidt tot een succeservaring. Dus hopla, gewoon doen wat er gezegd is en niet te veel nadenken! Vergeet ook de tijdsdruk niet, want Coco móet iets doen in die paar seconden, anders valt ze te pletter.

Gaat alles vanzelf als ze de eerste keer fladdert? Nee, het is daarna ook hard doorzetten om er plezier in te krijgen. Waarom gaat het dan zoveel gemakkelijker als die eerste stap is gezet? Omdat actie en angst niet samen gaan. Zodra Coco doet met haar vleugeltjes wat moeder heeft geadviseerd, is de actie ingezet.

Dus waarom geeft moeder Coco een schop onder haar kont? Dan komt ze sneller in die actiemodus. Geen gezeur meer over ‘ik kan het niet, ik doe het niet’. Zo ontdekt Coco dat de aangeboren vleugeltjes haar de mogelijkheid geven om te vliegen. Ze leert om te doen waar ze voor is gemaakt!

Praat met (introverte) leerlingen positief over sterk en moedig zijn. Ga niet te veel in op angsten. Maar praat over wie en wat ze nodig hebben om die eerste stap te zetten, En laat ze die stap dan ook echt zetten. Dus lekker nuchter oplossingsgericht denken en handelen. Daar help je leerlingen mee voor hun toekomst. Coco kan het, maar jouw introverte leerling ook. Misschien wel omdat jij dat benodigde duwtje in de rug geeft!

Is dit boek alleen geschikt voor jonge kleuters? Nee, ik denk dat je met wat verdiepende vragen kleuters met voorsprong en de groep 3 leerlingen hier ook goed mee verder kunnen. Jouw gerichte vragen doen ertoe!

Neem ook deze volgende stap

Wil je zelf ook dieper op verhalen ingaan met de nieuwe leesdidactiek Sterk BEGRIP, neem contact op.

Bronvermelding (bezocht op 8, 10 en 13 januari 2021)