De waarde van talentontwikkeling bij leerlingen

Waar is je leerling goed in?

Vraag jij ook wel eens aan een leerling “Waar ben jij goed in?” Sommige leerlingen geven meteen antwoord: “Ik ben goed in voetbal.” “Ik kan goed rekenen.” Maar niet alle leerlingen kunnen daar antwoord op geven. Ze voelen zich een beetje in de middenmoot zitten of zelfs aan de onderkant van de rangorde. Helaas voelen sommige leerlingen zich zelfs minderwaardig over hoe ze zich ontwikkelen en waar ze goed in zijn. Dat is jammer en soms ook wel verdrietig, terwijl ze zoveel mooie dingen te bieden hebben. 

Toch ligt het in lijn met hoe er in de samenleving naar talentontwikkeling wordt gekeken. Want de meeste leerlingen denken aan sport, muziek, kunst of bijvoorbeeld onwijs goed zijn in talen of wiskunde. Blink je daarin uit, dan kom je op een voetstuk te staan. 

Waar ben jijzelf goed in? Wat vind je belangrijk?

Laat ik de vraag eens aan jou stellen: “Waar ben jijzelf goed in?” Misschien geef je zo antwoord, maar misschien val je niet zo op met wat je doet of ben je onzeker over wat je doet.

Zelf heb ik ook nagedacht over deze vraag en dan kom ik eigenlijk uit bij een andere vraag: wat vind ik belangrijk? Of anders gezegd: wat vind ik van waarde?

Voor mij is ‘veiligheid’ een levenswaarde. Ik vind het belangrijk dat er voor leerlingen en leerkrachten een veilige, sterke setting is, waarbij er ruimte is voor ontwikkeling en welbevinden, zodat leerlingen zich gelukkig voelen, hun talenten ontwikkelen en durven laten zien wie ze zijn en wat ze kunnen. 

Omdat ik als jong kind allerlei activiteiten ondernam, ontdekte ik wat ik leuk vond en waar ik goed in was. Op zolder staat nog een doosje met de meest waardevolle werkstukken uit die tijd. En een stapel foto’s van activiteiten die ik georganiseerd heb…ik heb namelijk als hobby fotograferen.

In deze blog zoom ik in op talentontwikkeling bij leerlingen. Wat talentontwikkeling is, wat de rol van begrijpend lezen daarbij kan zijn en hoe je talentontwikkeling vast kan leggen om leerlingen inzicht te geven in wat voor hen van waarde is in het leven.

Wat is talentontwikkeling?

Allereerst even inzoomend op talentontwikkeling bij leerlingen. Bij talentontwikkeling leren leerlingen hun natuurlijke vaardigheden en talenten ontdekken, ontwikkelen en gebruiken. Talenten, maar ook bijvoorbeeld doorzettingsvermogen, heb je nodig om doelen te bereiken.

De meest bekende talentgebieden zijn dus sport, muziek, kunst, techniek en wetenschap. Maar het kunnen ook persoonlijke kwaliteiten zijn, zoals leiderschap, communicatievaardigheden, organisatievermogen en creativiteit. Het zijn de softskills die ook zo belangrijk in het leven zijn.

Het doel van talentontwikkeling bij leerlingen is in elk geval om hen te helpen het beste uit zichzelf te halen en hun prestaties te verbeteren. Maar hoe leg je die ontwikkeling vast? Daar kom ik zo op terug.

Want er zijn ontzettend veel talenten te bedenken die uiteindelijk weer terug te brengen zijn tot een aantal domeinen. Een van de domeinen is ‘Communicatie (naar buiten toe treden)’. Daaronder vallen de talenten als kennisoverdracht, verkooptechnieken en op het podium staan.

Je voelt waarschijnlijk al aan dat ‘presenteren’ andere vaardigheden vraagt dan ‘iets verkopen’. De ene leerling zal zonder probleem iets presenteren, de andere zal juist zonder angst en beven iets verkopen. Maar vrijwel niemand is van de ene op de andere dag zonder training een echte professional. Talenten die van nature aanwezig zijn, moeten gestimuleerd en ontwikkeld worden. Net als talenten die latent aanwezig zijn en ook nog tot ontwikkeling kunnen komen.

Daarom moeten leerlingen kennis tot zich nemen, vaardigheden opdoen (oefentijd), visie en motivatie hebben. Ze moeten dus een sterke reden hebben waarom ze doen wat ze doen! Het helpt als leerlingen goede voorbeelden hebben/krijgen, waar ze zich aan op kunnen trekken. Of een trainer die hen stimuleert om het beste uit zichzelf te halen.

Ken je het spreekwoord: kennis is macht, delen is kracht? In onze snel veranderende maatschappij verandert het kennisaanbod heel snel. En toch is een sterke kennisbasis de crux om verder te komen. Daarom zoom even in op kennis opdoen door begrijpend lezen.

Wat is de rol van begrijpend lezen bij talentontwikkeling?

Begrijpend lezen is de vaardigheid om geschreven tekst te begrijpen en verbanden te leggen. Leerlingen leren informatie halen uit allerlei geschreven bronnen, zoals boeken, artikelen, handleiding enz. Zo leren ze om concepten te begrijpen en nieuwe ideeën te bedenken.

Kennis opdoen kan tegenwoordig steeds makkelijk via video’s bekijken of gewoon al doende lerend. Toch is de rol van begrijpend lezen onmisbaar bij talentontwikkeling.

Wie veel leest, heeft een ruimere woordenschat en begrijpt meer van de wereld, anderen en zichzelf. Dus kennis opdoen, ook bij het ontwikkelen van persoonlijke kwaliteiten, in combinatie met de praktische toepassing is cruciaal voor het ontwikkelen van talenten.

Even voor de helderheid: begrijp me goed dat leerlingen ook nauwkeurig moeten leren lezen om brieven van de overheid, verzekering en banken goed te begrijpen. En dat ze fakenieuws moeten leren onderscheiden. Maar dat is een ander aspect van begrijpend lezen.

Terug naar talentontwikkeling. Thematisch/projectmatig werken is de beste manier om een stevig kennisnetwerk aan te leggen bij leerlingen. Door te differentiëren in de opdrachten geef je leerlingen de ruimte om talentgericht opdrachten te kiezen. Zo kan bijvoorbeeld de ene leerling blij worden van een presentatie, terwijl de andere leerling opbloeit bij het verwerken van de lesstof in product en een verkooppraatje. Daarvoor moeten leerlingen zich dus ook inlezen in het thema om sterk te kunnen communiceren. 

In mijn boek ‘Outside the box met begrijpend lezen’ geef ik je handreikingen hoe je begrijpend lezen kunt inzetten bij het ontwikkelen van talenten.

Een concreet voorbeeld van talentontwikkeling

Ik neem je even mee in een concreet voorbeeld wat een van mijn leerlingen die een spreekbeurt moest houden. Deze leerling is een beetje een onzekere, maar super slimme jongen uit de bovenbouw.

Vooraf had deze leerling zich helemaal ingelezen in de inhoud en hij wist er ontzettend veel over te vertellen. Maar toen moest er natuurlijk nog een PowerPoint gemaakt worden. Nadat de leerling met veel frustratie, vallen en opstaan uiteindelijk geleerd had hoe het programma werkt, lukte het om er iets moois van te maken.

Tijdens de spreekbeurt werden er hele leuke foto’s gemaakt van de leerling die met allerlei spulletjes vooraan in de klas stond. Het was echt een mijlpaal dat alle emoties goed onder controle waren en dat was ook terug te zien op het beoordelingsformulier.

En daarna….was het moment weer voorbij. Alles ging de kast in en het werd als een losstaande activiteit gezien, terwijl deze jongen een hele grote ontwikkeling had doorgemaakt en hij dit niet mee nam als talentontwikkeling.

Stel dat hij in de loop van de jaren alles had vast gelegd….ik kom er zo op terug.

Hoe leg je talentontwikkeling vast?

Een portfolio is de meest handige manier om talentontwikkeling vast te leggen.

Er zijn 3 opties:

1. Ontwikkelingsgericht: om de ontwikkeling vast te leggen via leerlijnen.
2. Resultaatgericht: om de eindresultaten vast te leggen.
3. Talentgericht: om vast te leggen wat een leerling echt leuk vindt, waar hij/zij trots op is en waar hij/zij goed in is.

Uiteraard kun je een leuke map aanleggen met uitwerkingen op papier. Al is het best lastig om over de jaren heen de verbanden te zien en te ontdekken welke talenten en vaardigheden er onderliggend sterk zijn. En te ontdekken wat voor de leerling van waarde is.

Het is tegenwoordig makkelijker om dat digitaal te doen en te zien hoe de talenten zijn ontwikkeld en waar de sterke kanten van een leerling liggen. Er zijn verschillende handige digitale aanbieders waar de talentontwikkeling van leerlingen vastgelegd kan worden. Denk aan Simulise of Portfolioapp.

De waarde van talentontwikkeling

Talentontwikkeling is dus vooral waardevol als duidelijk wordt waar de leerling sterk in is, maar ook dat de leerling zelf de waarde ervan inziet om dit talent ergens voor in te zetten. Dan kom je dus uit bij die belangrijke vragen: wat vind je belangrijk en waarom vind je dat zo belangrijk? Waar wil je je talenten voor inzetten en waarom?

Ik hoop je hiermee een verdiepend inzicht te hebben gegeven over talentontwikkeling en zo ook meer leerlingen vooruit te helpen in talentontwikkeling.

Boeken

Wil je meer lezen? Bestel dan een van mijn boeken.

Passie voor hoogbegaafdheid: inspiratie om talentgericht te werken met hoogbegaafden.

Bronvermelding

https://www.kennisnet.nl/uitleg/digitale-portfolios/

https://www.kenjekerntalenten.be/kerntalentenmethode/