Waarom begrijpend lezen lijkt op Hunted

“MAIL!” 14 meiden springen op en rennen naar de laptop. Terwijl ze nog lezen, gaat de mobiel af. “TELEFOON, TELEFOON!” De kreten klinken door elkaar. Ze rennen terug naar de tafel. Nieuwe aanwijzingen op het hoofdkwartier. De volgende envelop mag open. Welke verdachte heeft de ontvoering op zijn geweten? Welke getuigenverklaring klopt? Welk bewijsmateriaal wijst de weg naar de opdrachtgever en de verdachte? 4 uur lang giert de adrenaline door de groep 9-13 jarigen. 4 uur lang!

Het detective-onderzoek

Ze lezen vel na vel met informatie. Ik zie hoe ze checken of het klopt. Ze leggen verbanden. Ik vind het net een begrijpend lezen les. Een van de meiden kijkt mij aan en zegt verbaasd: “We zijn met elkáár iets aan het OPLOSSEN!”

De spanning stijgt. In het begin vond ik het losse individuen. Maar nu zie ik een compleet Hunted-team, naar het gelijknamige televisieprogramma, voor mij zitten wat een plenair overleg heeft en samenvat wat ze al hebben gevonden. Ze stellen elkaar vragen om door te zoeken. “Juf..” zegt een meisje met haar vinger in de lucht. De groep proest het uit, ik ook. Ja, dat ben ik van origine en zo lijkt het inderdaad in deze setting. Gauw de verhaallijn weer in.

Ik geniet met volle teugen hoe ze als onderzoeksgroepjes en compleet team met elkaar overleggen, informatie checken, verbanden leggen en wachten om conclusies te trekken. Want….één VERKEERDE conclusie……en de dader ontsnapt. 4 uur lang druk op de ketel. Knap staaltje verbanden leggen en bronnen gebruiken. Ik heb respect voor Spyctive.

De kracht van het opdelen van informatie

Wat Spyctive voor de meiden heeft gedaan is de immense verhaallijn van 4 uur lang opdelen in stukjes. Zo krijgen ze elke keer enveloppen met brokjes informatie die ze moeten uitpluizen. Klopt het wat er staat? Plattegrond, metrotijden en allerlei bewijsmateriaal vergelijken ze met de verdachtenverklaringen en de getuigenverklaringen. Dan komt er weer een volgend brokje informatie.

Waarom wachten met conclusies trekken

Hilarisch is het als een van de meiden onverwachts zegt: “Ik denk dat ik weet wie het gedaan heeft!” Maar dat ze elkaar op prettige manier feedback geven: “Nee, we moeten eerst alles onderzoeken, voordat we goed kunnen zeggen wie het gedaan heeft, straks hebben we de verkeerde.” En koortsachtig zoeken ze nog 2 uur verder in elk brokje informatie.

Een kijkje achter het systeem

Spyctive dwingt de meiden om goed te lezen, na te denken en te wachten met een voorgenomen mening. Maar wat Spyctive al wel heeft gedaan: ze hebben de informatie al opgeknipt en geordend in delen. De meiden moeten verbanden leggen en conclusies trekken.

Wat leerlingen zelf moeten doen bij begrijpend lezen

Ik trek even de lijn door naar begrijpend lezen op school. Bij elke tekst en dus ook bij begrijpend lezen op school moeten leerlingen eerst zélf informatie ordenen. Daarna verbanden leggen en vervolgens conclusies trekken.

Hoe begrijpend lezen meer is dan losse deelvaardigheden

In gesprek over mijn middel en didactische aanpak voor begrijpend lezen met een professor op de Universiteit van Amsterdam kreeg ik het mooi verwoord. Begrijpend lezen is meer dan losse deelvaardigheden. En daar ben ik het mee eens.

Want als informatie goed wordt verdeeld bij de juiste persoon, zoals Spyctive al heeft gedaan in de getuigenverklaringen en de verdachtenverklaringen, dan is de volgende stap verbanden leggen.

Hoe beter de informatie volgens een vaste structuur geordend is, hoe makkelijker het is om verbanden te leggen en hoe sterker de conclusies zijn. Het geheel is daardoor inderdaad meer dan losse deelvaardigheden.

Waarom opdelen van informatie zo moeilijk is

Terug naar begrijpend lezen op school. Alleen al het achterhalen over wie het gaat in de tekst, is moeilijk. Van alle onderwijsprofessionals en leerlingen die ik tegenover mij heb gehad, waren 2 leerkrachten in staat om de personen te definiëren in de tekst. Verder las iedereen over cruciale informatie heen. Daardoor was onmogelijk om informatie goed te ordenen. En al snel strandt iedereen in het opdelen van de informatie. Als het daar al mis gaat, dan is het leggen van verbanden en het trekken van de juiste conclusies een haast onmogelijke klus.

De oplossing

Ja, ik ben van mening dat lezen in de belevingswereld en lezen binnen de context om zo kennis aan elkaar te verbinden belangrijk is. Maar ik vind het wel kwalijk dat vrijwel niemand weet hoe je informatie ordent, voordat er verbanden worden gelegd en conclusies worden getrokken.

Leerlingen hebben een vaste denkstructuur nodig om informatie te ordenen. Want verbanden leggen en conclusies trekken. Het Hunted-gevoel bij leerlingen, is goud waard.

Lees meer over het stimuleren van begrijpend lezen.