Welke vaardigheden heeft een leerling nodig bij begrijpend lezen?
Het ligt een beetje aan de keuzevrijheid die een leerling heeft. Bij een toets zijn een paar andere begrijpend lezen vaardigheden nodig dan bij het maken van een werkstuk of spreekbeurt.
Allereest de algemene vaardigheden die leerlingen moeten leren om een tekst goed te doorgronden.
Teksten
- Emoties en gedachten zijn onder controle
- Goede taak-/werkhouding (executieve functies)
- Maakt onderscheid tussen tekstsoorten en leeshouding
- Kan het onderwerp van de tekst zoeken
- Is ontvankelijk voor wat er staat, zonder gericht te zijn op de eigen ervaringen en mening (geen eigen mening first)
- Leest nauwkeurig! En dus niet radend/invullend op basis van eigen verwachtingen over de tekst (dus geen inlegkunde)
- Gebruikt intonatie
- Stelt goede vragen over de tekst
- Eventueel: samen praten over de tekst als je daarvoor ruimte geeft tijdens je les.
Woorden
- Slaat geen woorden over bij het lezen
- Heeft een brede woordenschat
- Begrijpt signaalwoorden
- Snapt verwijswoorden
Tekstverbanden
- Herkent de feiten
- Heeft inlevingsvermogen, kan van perspectief wisselen
- Is zich bewust van een probleem in de tekst
- Snapt wat oorzaak en gevolg betekent
- Snapt wat doel – middel relatie is
- Herkent en onderscheidt meningen, emoties en onderliggende gedachten
- Ziet voorbeelden als bijzaak i.p.v. hoofdzaak
- Kan samenvatten
- Weet wat het belangrijkste uit de tekst is en hoe dat te achterhalen
- Weet hoe hij/zij moet interpreteren en conclusies trekken
- Denkt na afloop kritisch en creatief na, en leest dus niet (of zo min mogelijk) met aannames/is niet bevooroordeeld
Bij werkstukken en spreekbeurten
- Bedenkt een sterk leesdoel met bijbehorende deelvragen.
- Kiest de juiste bron op basis van een leesdoel. Dit is de enige reden dat leerlingen mogen voorspellen waar de bron over gaat om te kijken of ze deze nodig hebben voor hun werkstuk of spreekbeurt/presentatie.
- Maakt een goede bronvermelding
- Eventueel bij werkstukken en presentaties: goede samenwerkvaardigheden, maar dat ligt buiten deze blog.
Bij toetsen gelden nog een paar extra vaardigheden
- Controleert antwoorden
- Snapt vraagwoorden
- Snapt ontkenningen
- Snapt meerkeuzevragen en selecteert en elimineert
- Leest terug
- Leest langere stukken tekst om antwoorden te zoeken (geen tekstenplukkerij)
- Heeft inzicht in eigen leeshouding
Sterk BEGRIP
Om leerlingen inzicht te geven in deze doelen en de samenhang te doen, is het werken met Sterk BEGRIP een handige manier. Door het inzetten van een visueel denkkader help je leerlingen gestructureerd denken.
Zo kan je ook doelbewust leerling gesprekken aangaan, doelen uitzetten, observaties doen en oudergesprekken voeren om samen te werken.
Wil je werken met Sterk BEGRIP? Neem dan contact op: contact@onderwijs2go.nl
Lees ook in deze blogserie
Wat is begrijpend lezen? (onderwijs2go.nl) (deel 1)
Waarom is begrijpend lezen belangrijk? (onderwijs2go.nl) (deel 2)
Welke leerkrachtvaardigheden zijn nodig bij begrijpend lezen? (onderwijs2go.nl) (deel 4)
